PHP 8.1 uzantıları web sitelerimizin işlevselliğini kontrol altında tuttuğumuz çok önemli bir alandır. Fakat buradaki birçok özelliğin birçok kişi ne anlama geldiğini bilmiyor. Bu içerikte sizlere PHP yapılandırmaları altında bulunan ''PHP Uzantıları'' hakkında detaylı bilgi vereceğiz.

PHP 8.1 Yerleşik Uzantılar Ne İşe Yarıyor?

Buradaki modüller ile web sitenize dair birçok işlemi yapabilirsiniz. Hatta sitenizde karşılaştığınız birçok sorunu da çözebilirsiniz. Bu alandaki uzantılar kendi arasında ikiye ayrılmaktadır. Yerleşik uzantılar ve uzantılar olarak karşımıza çıkar. PHP yerleşik uzantılar (extensions), PHP'nin temel fonksiyonlarını genişletmek ve ek işlevsellik sağlamak için kullanılan modüllerdir. Bu uzantılar, belirli bir işlevi gerçekleştirmek için gereken kodları içerir ve PHP ile birlikte gelir veya sonradan yüklenebilir. PHP 8.1 yerleşik uzantılar, veritabanı bağlantıları, dosya işlemleri, metin işlemleri, görüntü işleme ve daha birçok alanda kullanılabilir.

PHP 8.1 Yerleşik Uzantılar ve Anlamları

PHP sürümünüzü 8.1 yaptığınızda aşağıdaki yerleşik uzantıların tamamı varsayılan olarak karşımıza çıkar. Ve PHP 8.1 tercih ettiğinizde değiştirilemez. Tüm uzantılar kliklidir. Fakat bu klikli uzantıların ne anlama geldiğine birlikte bakalım.  

• BZ2: bzip2 sıkıştırma algoritmasını destekleyen bir uzantıyı ifade eder. bzip2, dosya sıkıştırma ve arşivleme için kullanılan bir algoritmadır ve genellikle dosya boyutunu küçültmek amacıyla kullanılır. BZ2 uzantısı, PHP'de bzip2 algoritmasını kullanarak veri sıkıştırma ve açma işlemlerini yapmanıza olanak tanır.
• Curl: URL üzerinden veri transferi yapmayı sağlayan bir kütüphanedir. cURL uzantısı, HTTP, HTTPS, FTP ve diğer protokoller aracılığıyla web istekleri göndermek ve almak için kullanılır. Bu uzantı, API çağrıları yapmak, web sayfalarından veri çekmek, dosya indirmek veya yüklemek gibi çeşitli ağ işlemlerini kolaylaştırır. PHP'deki cURL fonksiyonları ile bir URL'ye GET veya POST isteği gönderebilir, isteğe özel başlıklar ekleyebilir ve yanıtları işleyebilirsiniz. Kısacası, cURL, PHP uygulamalarının diğer web servisleriyle iletişim kurmasını sağlayan güçlü ve esnek bir araçtır.
• FTP: File Transfer Protocol (Dosya Transfer Protokolü) ile sunucular arasında dosya transferi yapmayı sağlayan bir uzantıdır. PHP'nin FTP uzantısı, bir FTP sunucusuna bağlanmak, dosya yüklemek, dosya indirmek, dizinleri listelemek ve dosya veya dizin yönetimi gibi işlemleri gerçekleştirmek için kullanılır. Bu uzantı, ftp_connect(), ftp_login(), ftp_get(), ftp_put() ve ftp_close() gibi çeşitli fonksiyonlar sağlar. FTP uzantısı, web uygulamalarında dosya yönetimini otomatikleştirmek ve uzak sunucularla etkileşimi kolaylaştırmak için ideal bir çözümdür.
• Json: JavaScript Object Notation (JavaScript Nesne Gösterimi) formatını destekleyen bir uzantıdır. JSON, veri değişimi için hafif ve insan tarafından okunabilir bir formattır. PHP'nin JSON uzantısı, JSON verisini PHP dizilerine ve nesnelerine dönüştürmek için kullanılır. json_encode() fonksiyonu ile PHP verileri JSON formatına dönüştürülebilirken, json_decode() fonksiyonu ile JSON verisi PHP değişkenlerine dönüştürülebilir. Bu uzantı, web servisleri ve API'lerle veri alışverişi yapmak, dinamik web uygulamaları geliştirmek için yaygın olarak kullanılır ve modern web geliştirmede önemli bir rol oynar.
• Pcre: "Perl Compatible Regular Expressions" (Perl Uyumlu Düzenli İfadeler) anlamına gelir. PCRE uzantısı, PHP'nin düzenli ifadelerle metin arama ve manipülasyon işlemlerini gerçekleştirmesini sağlar. Bu uzantı, preg_match(), preg_replace(), preg_split() gibi fonksiyonlar aracılığıyla güçlü ve esnek metin işlemleri yapmanıza olanak tanır. PCRE, Perl dilindeki düzenli ifadelerle uyumlu olduğu için geniş bir düzenli ifade desteği sunar. Metin doğrulama, arama, değiştirme ve ayrıştırma gibi işlemler için sıkça kullanılır ve PHP uygulamalarında metin işleme görevlerini kolaylaştırır.
• Shmop: "Shared Memory Operations" (Paylaşılan Bellek İşlemleri) anlamına gelir. Shmop uzantısı, farklı PHP süreçleri arasında veri paylaşımı için paylaşılan bellek segmentlerini kullanmayı sağlar. Bu uzantı, shmop_open(), shmop_read(), shmop_write(), shmop_delete() ve shmop_close() gibi fonksiyonlar aracılığıyla paylaşılan bellek üzerinde okuma, yazma, açma ve kapatma işlemlerini gerçekleştirmeye olanak tanır. Shmop, yüksek performanslı uygulamalarda, özellikle sık sık veri alışverişi gereken senaryolarda verimli bir çözüm sunar. Bu sayede, farklı PHP süreçleri arasında hızlı ve etkili bir şekilde veri paylaşımı yapılabilir.
• Standard: PHP'nin Standart PHP Kütüphanesi (SPL - Standard PHP Library) anlamına gelir. Bu kütüphane, PHP'nin temel fonksiyonlarının büyük bir kısmını içerir ve PHP'nin çekirdek işlevselliğini sağlar. SPL, veri yapıları (listeler, yığınlar, diziler), iteratörler, dosya işlemleri, hata ve istisna yönetimi gibi geniş bir yelpazede işlevler sunar. SPL, PHP programcılarına standart, iyi tanımlanmış ve yeniden kullanılabilir bileşenler sağlar, bu da uygulama geliştirmeyi daha verimli ve sürdürülebilir hale getirir. SPL'nin işlevleri, PHP uygulamalarında sıkça kullanılan birçok temel işlemi kolaylaştırır ve optimiz e eder.
• Calendar: PHP 8.1'de Calendar, takvimle ilgili hesaplamalar ve işlemler yapmayı sağlayan bir uzantıdır. Calendar uzantısı, Jülyen Günü Sayısı (Julian Day Count), Gregoryen, Jülyen, Fransız Cumhuriyet ve Yahudi takvimleri gibi çeşitli takvim sistemleri arasında dönüşümler yapmaya olanak tanır. Bu uzantı, cal_to_jd(), jd_to_gregorian(), easter_date() gibi fonksiyonlar sunar ve tarih hesaplamaları, takvimler arası dönüşümler gibi görevlerde kullanılır. Calendar uzantısı, özellikle tarihsel ve kültürel takvimlerle çalışırken kullanışlıdır ve PHP uygulamalarında geniş tarih işlevselliği sağlar.
• Date: Tarih ve saat ile ilgili işlemleri gerçekleştirmeyi sağlayan bir uzantıdır. Date uzantısı, tarih ve saat biçimlendirme, tarih aritmetiği, zaman dilimi yönetimi gibi işlevleri içerir. Bu uzantı, date(), strtotime(), DateTime sınıfı, DateInterval ve DateTimeZone gibi fonksiyonlar ve sınıflar sunar. Bu araçlar, tarih ve saat bilgilerini almak, biçimlendirmek, karşılaştırmak ve manipüle etmek için kullanılır. Date uzantısı, PHP uygulamalarında yaygın olarak kullanılır ve kullanıcıya, sunucuya veya belirli bir zaman dilimine göre tarih ve saat işlemlerini esnek ve güçlü bir şekilde yapma imkanı tanır.
• Gettext: Çok dilli ve bölgesel olarak ayarlanmış web uygulamaları geliştirmek için kullanılan bir uzantıdır. Gettext, metin çevirilerini yönetmek için kullanılır ve bir uygulamanın farklı dillerde görüntülenmesini sağlar. Bu uzantı, gettext() ve bindtextdomain() gibi fonksiyonlar aracılığıyla metin çeviri işlemlerini gerçekleştirir ve dil dosyalarını yüklemek ve kullanmak için bir mekanizma sağlar. Gettext, çok dilli içeriğin etkili bir şekilde yönetilmesine olanak tanır ve kullanıcı deneyimini artırmak için önemli bir araçtır.
• Libxml: XML belgelerini işlemek için kullanılan bir kütüphanedir. Libxml, XML belgelerini analiz etmek, doğrulamak, düzenlemek ve dönüştürmek için çeşitli işlevler sağlar. Bu kütüphane, PHP'nin XML veri ile etkileşimini sağlar ve DOM (Document Object Model) ve SimpleXML gibi farklı API'ler aracılığıyla XML belgelerini manipüle etmeyi kolaylaştırır. Libxml, XML belgeleriyle çalışırken hata tespitini ve düzeltmeyi kolaylaştırır ve PHP uygulamalarında XML veri entegrasyonunu sağlar.
• Readline: Komut satırı uygulamalarında kullanıcı girişi almayı ve düzenlemeyi sağlayan bir uzantıdır. Readline uzantısı, kullanıcının komut satırına girmesini sağlayarak interaktif bir deneyim sunar. Bu uzantı, komut geçmişini yönetme, komut satırını düzenleme (geri alma, imleç konumu değiştirme vb.) ve otomatik tamamlama gibi işlevleri sağlar. Readline, PHP'de interaktif komut satırı arayüzleri oluştururken kullanıcı dostu bir deneyim sunar ve komut satırı tabanlı uygulamaların geliştirilmesini kolaylaştırır.
• Simplexml: PHP 8.1'de SimpleXML, XML belgelerini işlemek için kullanılan bir uzantıdır. SimpleXML, XML belgelerini PHP nesneleriyle temsil etmek için kullanılır, böylece XML verileriyle kolayca etkileşim sağlar. Bu uzantı, XML verilerini yükleme, okuma, yazma ve düzenleme gibi temel işlemleri gerçekleştirmeyi sağlar. SimpleXML, XML belgelerini sadece birkaç satır kodla işleyebilir ve bu da XML verileriyle çalışmayı kolaylaştırır. Bu nedenle, PHP uygulamalarında XML veri entegrasyonunu hızlı ve kolay bir şekilde sağlar.
• Tokenizer: PHP kodunu parçalayarak (tokenize ederek) kodun bileşenlerini ayırmak için kullanılan bir araçtır. Tokenizer, PHP kodunu analiz ederek, kodun sözcüklerini, sembolleri, ifadeleri ve deyimleri tanımlar ve ayrıştırır. Bu sayede, kod içeriği üzerinde çeşitli işlemler yapılabilir, örneğin kodu analiz etmek, hata ayıklamak, otomatik kod oluşturmak gibi işlemler gerçekleştirilebilir. Tokenizer, PHP'nin içerdiği sözdizimi ve dil kurallarını anlamak için önemli bir araçtır ve kod analizi ve manipülasyonunda kullanılan birçok aracın temelini oluşturur.
• Core: PHP 8.1'de Core, PHP'nin temel işlevselliğini sağlayan ve çekirdek dil özelliklerini içeren bir kısımdır. Core, PHP'nin derlenmiş ve yürütülebilir olduğu alt seviye bileşenleri içerir ve dilin yapı taşlarını oluşturur. Bu bileşenler arasında değişkenler, fonksiyonlar, veri türleri, akış kontrolü ifadeleri, döngüler ve hata yönetimi gibi temel dil özellikleri bulunur. Core, PHP'nin çalışma zamanını ve temel davranışlarını tanımlar ve PHP'nin diğer özelliklerinin üzerine inşa edilmesini sağlar. Bu nedenle, Core, PHP'nin en temel ve önemli bileşenlerinden biridir.
• Exif: PHP 8.1'de Exif, Exchangeable Image File Format'ın (Değiştirilebilir Görüntü Dosya Biçimi) kısaltmasıdır ve dijital kameralar tarafından oluşturulan görüntülerde bulunan meta verileri (örneğin, çekim tarihi, pozlama ayarları, kamera modeli vb.) okumak ve işlemek için kullanılan bir uzantıdır. Exif uzantısı, `exif_read_data()` gibi fonksiyonlar aracılığıyla Exif verilerini okuyabilir ve bu verilere erişim sağlar. Bu, PHP uygulamalarının dijital görüntülerle çalışırken Exif meta verilerini almasını ve işlemesini sağlar, bu da fotoğraf albümleri, galeriler veya diğer görüntü odaklı uygulamalar için faydalı olabilir.
• Hash: Kriptografik ve non-kriptografik hash fonksiyonlarını hesaplamak ve kullanmak için kullanılan bir uzantıdır. Hash uzantısı, veri bütünlüğünü sağlamak, veri doğrulama işlemlerini gerçekleştirmek, parola karmalarını oluşturmak ve diğer güvenlik uygulamalarında kullanılmak üzere çeşitli hash algoritmalarını destekler. Bu uzantı, MD5, SHA-1, SHA-256, SHA-512 gibi yaygın hash algoritmalarını içerir ve hash() gibi fonksiyonlar aracılığıyla hash değerleri hesaplar. Hash uzantısı, PHP uygulamalarında veri güvenliği ve bütünlüğü sağlamak için önemli bir araçtır.
• Openssl: Güvenli iletişim için kriptografi işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan bir uzantıdır. OpenSSL uzantısı, SSL (Secure Sockets Layer) ve TLS (Transport Layer Security) protokollerini kullanarak veri iletimini şifrelemek ve güvenliğini sağlamak için çeşitli kriptografik işlevleri içerir. Bu uzantı, dijital sertifikaları yönetmek, HTTPS üzerinden güvenli web iletişimi sağlamak, açık ve özel anahtarları oluşturmak ve yönetmek, simetrik ve asimetrik şifreleme yapmak gibi işlemleri gerçekleştirmek için kullanılır. OpenSSL, PHP uygulamalarında güvenli veri iletimi ve kimlik doğrulama gibi kritik güvenlik işlevlerini sağlamak için yaygın olarak kullanılır.
• Reflection: PHP kodunu çalışma zamanında incelemek ve analiz etmek için kullanılan bir uzantıdır. Reflection, sınıfları, yöntemleri, özellikleri ve parametreleri tanımlamak, bu yapıların içeriğini ve yapılar arasındaki ilişkileri belirlemek için kullanılır. Bu uzantı, ReflectionClass, ReflectionMethod, ReflectionProperty gibi sınıflar aracılığıyla kod içindeki nesneleri dinamik olarak analiz etmeyi ve hakkında bilgi toplamayı sağlar. Reflection, PHP uygulamalarında otomatik belgeleme oluşturmak, test çerçeveleri geliştirmek, nesne tabanlı programlama hakkında derinlemesine bilgi edinmek ve daha fazlası için kullanılabilir.
• Spl: "Standard PHP Library" (Standart PHP Kütüphanesi) anlamına gelir. SPL, PHP'nin veri yapılarını ve algoritmalarını genişletmek için oluşturulmuş bir kütüphanedir. Bu kütüphane, diziler, listeler, yığınlar, kuyruklar, öncelik kuyrukları, heapler gibi çeşitli veri yapılarını içerir ve bu veri yapılarını kullanarak veri işleme işlemlerini gerçekleştirebilir. SPL ayrıca dosya işleme işlemleri için SplFileObject, veri iterasyonu için Iterator arabirimi ve özel durumlar için SplException gibi sınıfları içerir. SPL, PHP geliştiricilerine daha verimli ve güçlü bir kod yazma imkanı sunar ve tekrar kullanılabilirlik ve bakımı kolaylıkla yapılabilirlik sağlar.
• Xml: "eXtensible Markup Language" (Genişletilebilir İşaretleme Dili) anlamına gelir. XML, belgelerin yapısını tanımlamak için kullanılan bir metin tabanlı formattır ve veri alışverişinde, belge oluşturmada ve veri depolamada yaygın olarak kullanılır. XML, etiketler arasında veriyi yapılandırmak için kullanılır ve insanlar tarafından okunabilir bir formata sahiptir. PHP'de XML, SimpleXML veya DOMDocument gibi sınıflar aracılığıyla XML belgeleri oluşturulabilir, okunabilir, düzenlenebilir ve dönüştürülebilir. XML, veri alışverişi ve veri depolama için esnek ve güvenilir bir çözüm sunar ve PHP uygulamalarında sıkça kullanılır.
• Ctype: Karakterlerin farklı kategorilerde olup olmadığını belirlemek için kullanılan bir uzantıdır. Ctype, karakterlerin alfabetik, sayısal, boşluk, noktalama işareti gibi belirli kategorilere ait olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır. Bu uzantı, ctype_alnum(), ctype_digit(), ctype_space() gibi fonksiyonlar aracılığıyla karakterleri belirli kategorilere göre sınar ve bu karakterlerin doğruluğunu kontrol eder. Ctype uzantısı, kullanıcı girişlerini doğrulama, metin işleme ve karakter analizi gibi senaryolarda kullanılır ve PHP uygulamalarında yaygın olarak kullanılır.
• Filter: Kullanıcı girişi ve diğer veriler üzerinde filtreleme işlemleri yapmak için kullanılan bir araçtır. FILTER, veri doğrulama ve temizleme amacıyla çeşitli filtreleme işlevlerini sağlar. Bu filtreler, kullanıcı girişlerini geçerlilik kontrolü yapmak, zararlı verileri engellemek veya istenmeyen verileri temizlemek için kullanılabilir. Örneğin, FILTER_VALIDATE_EMAIL filtresi bir e-posta adresinin doğruluğunu kontrol ederken, FILTER_SANITIZE_STRING filtresi bir metni temizler ve zararlı unsurları kaldırır. FILTER, PHP uygulamalarında güvenli veri işleme sağlamak için önemli bir araçtır ve kullanıcı girişlerini doğrulama ve temizleme işlemlerini kolaylaştırır.
• İconv: PHP 8.1'de İconv, karakter kodlama dönüşümlerini gerçekleştirmek için kullanılan bir uzantıdır. İconv, farklı karakter kodlama formatları arasında dönüşüm yapmayı sağlar. Özellikle, metinlerin bir karakter kodlama biçiminden diğerine dönüştürülmesi gerektiğinde kullanılır. Örneğin, UTF-8'den ISO-8859-1'e veya tersine dönüşüm yapmak için kullanılabilir. İconv uzantısı, `iconv()` gibi fonksiyonlar aracılığıyla metin dönüşümleri yapar ve böylece metin işleme işlemlerini kolaylaştırır. Bu uzantı, özellikle çok dilli veya çok kültürlü web uygulamalarında karakter kodlama uyumluluğunu sağlamak için yaygın olarak kullanılır.
• Pcntl: İşlem kontrol işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan bir uzantıdır. Pcntl, işlem oluşturma, işlem sinyalleriyle etkileşim, işlem durumunu yönetme ve işlem grupları oluşturma gibi işlemleri sağlar. Bu uzantı, paralel işlemler oluşturmak, işlemleri yönetmek ve işlem davranışlarını kontrol etmek için kullanılır. Özellikle, ağ işlemleri veya çoklu görev işlemleri gibi senaryolarda kullanılabilir. Pcntl, PHP uygulamalarında işlem düzeyinde kontrol ve yönetim sağlamak için önemli bir araçtır.
• Session: Web uygulamalarında kullanıcı oturumlarını yönetmek için kullanılan bir mekanizmadır. Session, bir kullanıcının bir web sitesine giriş yaptığı andan itibaren başlar ve kullanıcı çıkış yapana kadar devam eder. Bu mekanizma, kullanıcının oturum boyunca geçerli olmasını istediğimiz bilgileri (örneğin oturum kimliği, kullanıcı tercihleri vb.) depolamak için kullanılır. PHP'de, oturum bilgileri genellikle sunucu tarafında saklanır ve oturum kimliği kullanıcıya bir çerez aracılığıyla gönderilir. Oturumlar, kullanıcıların oturumlarını takip etmek ve özelleştirilmiş içerik sunmak için önemli bir mekanizmadır.
• Sqlite3: hafif ve yerel bir veritabanı yönetim sistemi olan SQLite'ın PHP ile etkileşimini sağlayan bir uzantıdır. SQLite, sunucu gerektirmeyen, tek bir dosya içinde depolanan, hızlı ve yerel bir veritabanıdır. Sqlite3 uzantısı, SQLite veritabanı dosyalarını açmak, sorgulamak, veri eklemek, güncellemek ve silmek için PHP üzerinde işlevler sağlar. Bu uzantı, küçük ölçekli uygulamalarda veya veri depolama için basit çözümler gerektiğinde kullanılır. SQLite'ın hafif ve kolay kullanımı, PHP geliştiricileri arasında popüler bir seçim yapmasını sağlar.
• Zlib: Veri sıkıştırma ve sıkıştırılmış veriyi açma işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan bir uzantıdır. Zlib, popüler sıkıştırma algoritması olan Deflate algoritmasını ve zlib kütüphanesini kullanarak veri sıkıştırma ve açma işlemlerini sağlar. Bu uzantı, gzcompress() ve gzuncompress() gibi fonksiyonlar aracılığıyla veri sıkıştırma ve açma işlemlerini gerçekleştirir. Zlib uzantısı, web uygulamalarında veri transferi optimizasyonu ve hızlandırma amacıyla sık sık kullanılır, özellikle büyük veri setlerini aktarırken veya dosyaları saklarken kullanışlıdır.

PHP 8.1 Sürümüne Geçmeli miyim?

PHP sürümleri sürekli olmasa da gerekli olduğu durumlarda güncellenir. Sürümler arttıkça web sitelerimizin işlevselliği, performans ve güvenlik açısından artar. Bu yüzden web sitenizin desteklediği, sorunsuz çalıştığı üst sürümlere geçmeniz her zaman önemlidir. Eğer altyapınız her daim güncelse bu sürüm sitenizde sorun yaratmayacaktır.